Z tego artykułu dowiesz się:
- Czy pracownik ma obowiązek się zaszczepić?
- Czy pracodawca ma kompetencje do tego, żeby na wpływać na decyzję pracownika co do szczepienia?
Celem wdrożenia Narodowego Programu Szczepień jest zagwarantowanie bezpiecznych i skutecznych szczepień dla obywateli Polski oraz osiągnięcie poziomu zaszczepienia społeczeństwa umożliwiającego zapanowanie nad pandemią COVID-19 do końca 2021 roku.
W mediach społecznościowych pojawiło się jednak pytanie wywołujące burzliwe dyskusje: czy każdy obywatel obligatoryjnie będzie musiał poddać się szczepieniu przeciwko COVID-19? Jeżeli nie będzie takiego obowiązku wyrażonego wprost, czy przewiduje się uregulowania, który ten obowiązek będą wprowadzać pośrednio?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, szczepienia dzielą się na obowiązkowe oraz zalecane. Wykaz szczepień ochronnych obowiązkowych ujęty został w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 28 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 753), będącym aktem wykonawczym do ustawy z dnia 8 października 2020 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1845). Dla odpowiedzi na postawione pytanie kluczowym jest stwierdzenie, że przynajmniej obecnie szczepienie związane z COVID-19 nie jest wymienione w ww. Rozporządzeniu. Oznacza to, że poddanie się szczepieniu przeciwko COVID-19 jest formalnie dobrowolne – co potwierdza także Ministerstwo Zdrowia za pośrednictwem swojej oficjalnej strony internetowej. Państwo poprzez różne środki odziaływania zachęca jedynie do zaszczepienia się.
W tej sytuacji istotną wydaje się być kwestia podejścia zakładów pracy do zagadnienia szczepień. Skoro pracodawca uprawniony jest do wydawania poleceń pracownikowi, to nasuwa się pytanie czy może on ingerować również w tę sferę życia pracownika?
Zgodnie z art. 20 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu określonych czynności zawodowych – jednakże w rozporządzeniu określającym wykaz rodzajów czynników zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych na ten moment nie zostało ujęte szczepienie przeciwko COVID-19. Żadne przepisy nie przewidują także sankcji za niepoddanie się szczepieniu.
Obecnie zatem pracownik nie został obciążony obowiązkiem zaszczepienia się, a pracodawca nie dysponuje efektywnymi środkami prawnymi, które mogłyby wymusić na nim szczepienie. Należy jednak mieć na uwadze, że na pracodawcy spoczywają obowiązki w zakresie zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Trzeba zatem liczyć się z możliwością podejmowania przez pracodawcę różnych działań mających na celu wypełnienie tego obowiązku, w szczególności poprzez odpowiednią do zagrożenia organizację pracy czy stosowanie różnych form presji i zachęt dotyczących zdrowia pracowników.